APA 196
827
THE HUMUS TOILET
and THE PLANT PURIFICATION SYSTEM
DIE HUMUSTOILETTE
und die PFLANZENKLÄRANLAGE

Zeichnungen, Konstruktionspläne, Anweisungen und Beschreibungen zur Funktion
Bau von Prototypen
Brief an Alex Wade "Humus Toilet and water purification", verfasst in Kaurinui, April 1982 und Jänner 1983, worin Hundertwasser die Konstruktion und Funktionsweise von Humustoiletten und Pflanzenkläranlagen beschreibt.

1975
Hundertwasser Art Centre, Whangarei

Seit 1975 hat sich Hundertwasser mit der Humustoilette und mit den Möglichkeiten der biologischen Wasserklärung, vor allem mit der Pflanzenkläranlage beschäftigt. An allen seinen Wohnsitzen hat er Humustoiletten verwendet. Er hat verschiedene Baupläne für die Humustoilette entwickelt und ihre Funktion und Verwendung beschrieben.
Die Humustoilette funktioniert im Haus, auch im Wohnraum. Es gibt keinen Geruch, keine Fliegen, wenn die Abfälle mit feuchtem Humus sorgfältig abgedeckt werden. Es ist keine Kanalisation notwendig, keine Wasserspülung, kein Abzugsrohr, es werden keine Chemikalien benötigt und auch kein Elektroanschluss. Für Urin und Haushaltsabwässer hatte Hundertwasser eine biologische Kläranlage mit Wasserpflanzen entworfen und in mehreren Ausführungen realisiert, eine davon im KunstHausWien. Die Pflanzenkläranlage kann in hellen und warmen Innenräumen verwendet werden, mit den folgenden Pflanzen: Kalla, Zyperngras, Wasserhyazinthe, Papyrus, Winterschachtelhalm, Dreimasterblume, Tropenwurz, Schneide, Kletterfeige etc.
Im Freien werden für die Planzenkläranlage Flechtbinse, Schilf, Rohrkolben, Wasserminze, Wasserschwertlilie u. a. verwendet.
Das Schmutzwasser muss durch den Wurzelbereich der Wasserpflanzen und durch die Kolonien der abbauenden Bakterien fließen und wird auf diese Weise natürlich geklärt. Der Schmutz setzt sich z. T. in Pflanzensubstanz und z. T. in mineralisierte Erde um.

mehr weniger
  • Kulturhistorisches Museum Magdeburg, 2003/04
  • Minoritenkloster, Tulln, 2004
  • Szépmüvészeti Museum, Budapest, 2007/08
  • Christuskirche, Mainz, 2008
  • Fernwärme Wien (Hundertwasser Path), Vienna, 2009
  • Le Musée en Herbe, Paris, 2013/14
  • KunstHausAbensberg, since 2014
  • Osthaus Museum, Hagen, 2015
  • Quartier Libre SIG, Geneva, 2015/2016
  • Buchheim Museum, Bernried, 2016/17
  • Sejong Museum of Art, Seoul, 2016/17
  • Hundertwasser Art Centre, Whangarei, since Feb. 2022
  • H. Rand, Hundertwasser, 1991, p. 177 (and c)
  • P. Restany, Die Macht der Kunst, Hundertwasser - Der Maler-König mit den fünf Häuten, Cologne, 1998, p. 79 (c) and ed. 2018, p. 75 (c)
  • A. C. Fürst, Hundertwasser 1928-2000, Catalogue Raisonné, Cologne, 2002, Vol. II, pp. 1041-1043 (and c)
  • F. Hundertwasser / P. Restany, Hundertwasser, New York, 2008, pp. 209-210 (c)
  • Regentag-Wassergläser für das Leben, Vienna, 2011, pp. 52-63 (and c, German and English edition)
  • G. Illetschko, Planet Hundertwasser, Munich, 2012, p. 88 (c)
  • W. Viernstein, Friedensreich Hundertwasser, Saarbrücken, 2015, p. 20 (and b)
  • R. Fleck, Kunst und Natur, Vienna, 2016, p. 104 (c)
  • Haus der Kunst, Munich, 1975, pp. 341 (b), 342-344
  • *
  • Musée d'Art Moderne de la Ville de Paris, 1975, pp. 469 (b), 470-472
  • Musée de l'Etat, Luxembourg, 1975, pp. 556-559, 557 (b)
  • Musée Cantini, Marseille, 1975, pp. 556-559, 557 (b)
  • A.S.U. Hall, Cairo, 1975, pp. 556-559, 557 (b)
  • The Tel Aviv Museum, 1976, pp. 496-499, 497 (b)
  • Muzeum Narodowe, Warsaw, 1976, pp. 341 (b), 342-344
  • National Gallery of Iceland, Reykjavik, 1976, pp. 416-419, 417 (b)
  • Statens Museum for Kunst, Copenhagen, 1976, pp. 469 (b), 470-472
  • Musée Dynamique, Dakar, 1976, pp. 469 (b), 470-472
  • South African National Gallery, Cape Town / Pretoria Art Museum, 1977, pp. 496-499, 497 (b)
  • Museu de Arte Moderna, Rio de Janeiro / Museu de Arte, São Paulo / Palácio Itamaraty, Brasilia, 1977, pp. 496-499, 497 (b)
  • Museo de Bellas Artes, Caracas, 1977, pp. 496-499, 497 (b)
  • Museo de Arte Moderno, Mexico City, 1978, pp. 496-499, 497 (b)
  • Musée des Beaux-Arts, Montreal, 1978, pp. 469 (b), 470-472
  • Royal Ontario Museum, Toronto, 1978, pp. 496-499, 497 (b)
  • Palais des Beaux-Arts, Burssels, 1978, pp. 469 (b), 470-472
  • Seedamm-Kulturzentrum Pfäffikon/Lake Zurich, 1979, pp. 341 (b), 342-344
  • Palazzo Barberini, Rome, 1980, pp. 496-499, 497 (b)
  • Sonja Henies og Niels Onstads Stifelser Kunstsentret, Høvikodden, 1980, pp. 496-499, 497 (b)
  • Museum Ludwig, Cologne, 1980, pp. 453-454
  • Secession, Vienna, 1981, pp. 449 (c), 451 (c), 454-455
  • Kulturhaus, Graz, 1981, pp. 449 (c), 451 (c), 454-455
  • Helsingin Kaupungin taidemuseo, Helsinki, 1981, pp. 496-499, 497 (b)
  • Barbican Art Gallery, London, 1983, pp. 496-499, 497 (b), 551 (c), 555-570, 564 (b), 567 (c), 572 (c)
  • *
  • Travelling exhibition 1989: Japan
  • Minoritenkloster, Tulln, 2004, p. 119 (c)
  • ARKEN Museum of Modern Art, Ishoj, 2014, p. 34 (draft plant purification plant) (b)
  • Hundertwasser Lebenslinien, Osthaus Museum, Hagen, 2015, pp. 110/111, 113 (photo, draft and plant purification plant draft) (c)
  • Hundertwasser Schön & Gut, Buchheim Museum, Bernried, 2016, pp. 189-190 (and c)
  • Hundertwasser, The Green City, Sejong Museum of Art, Seoul, 2016, pp. 222-225 (and c)
  • Haus der Kunst, Munich, 1975, pp. 341 (b), 342-344
  • *
  • Musée d'Art Moderne de la Ville de Paris, 1975, pp. 469 (b), 470-472
  • Musée de l'Etat, Luxembourg, 1975, pp. 556-559, 557 (b)
  • Musée Cantini, Marseille, 1975, pp. 556-559, 557 (b)
  • A.S.U. Hall, Cairo, 1975, pp. 556-559, 557 (b)
  • The Tel Aviv Museum, 1976, pp. 496-499, 497 (b)
  • Muzeum Narodowe, Warsaw, 1976, pp. 341 (b), 342-344
  • National Gallery of Iceland, Reykjavik, 1976, pp. 416-419, 417 (b)
  • Statens Museum for Kunst, Copenhagen, 1976, pp. 469 (b), 470-472
  • Musée Dynamique, Dakar, 1976, pp. 469 (b), 470-472
  • South African National Gallery, Cape Town / Pretoria Art Museum, 1977, pp. 496-499, 497 (b)
  • Museu de Arte Moderna, Rio de Janeiro / Museu de Arte, São Paulo / Palácio Itamaraty, Brasilia, 1977, pp. 496-499, 497 (b)
  • Museo de Bellas Artes, Caracas, 1977, pp. 496-499, 497 (b)
  • Museo de Arte Moderno, Mexico City, 1978, pp. 496-499, 497 (b)
  • Musée des Beaux-Arts, Montreal, 1978, pp. 469 (b), 470-472
  • Royal Ontario Museum, Toronto, 1978, pp. 496-499, 497 (b)
  • Palais des Beaux-Arts, Burssels, 1978, pp. 469 (b), 470-472
  • Seedamm-Kulturzentrum Pfäffikon/Lake Zurich, 1979, pp. 341 (b), 342-344
  • Palazzo Barberini, Rome, 1980, pp. 496-499, 497 (b)
  • Sonja Henies og Niels Onstads Stifelser Kunstsentret, Høvikodden, 1980, pp. 496-499, 497 (b)
  • Museum Ludwig, Cologne, 1980, pp. 453-454
  • Secession, Vienna, 1981, pp. 449 (c), 451 (c), 454-455
  • Kulturhaus, Graz, 1981, pp. 449 (c), 451 (c), 454-455
  • Helsingin Kaupungin taidemuseo, Helsinki, 1981, pp. 496-499, 497 (b)
  • Barbican Art Gallery, London, 1983, pp. 496-499, 497 (b), 551 (c), 555-570, 564 (b), 567 (c), 572 (c)
  • *
  • Travelling exhibition 1989: Japan
  • Minoritenkloster, Tulln, 2004, p. 119 (c)
  • ARKEN Museum of Modern Art, Ishoj, 2014, p. 34 (draft plant purification plant) (b)
  • Hundertwasser Lebenslinien, Osthaus Museum, Hagen, 2015, pp. 110/111, 113 (photo, draft and plant purification plant draft) (c)
  • Hundertwasser Schön & Gut, Buchheim Museum, Bernried, 2016, pp. 189-190 (and c)
  • Hundertwasser, The Green City, Sejong Museum of Art, Seoul, 2016, pp. 222-225 (and c)
  • Haus der Kunst, Munich, 1975, pp. 341 (b), 342-344
  • *
  • Musée d'Art Moderne de la Ville de Paris, 1975, pp. 469 (b), 470-472
  • Musée de l'Etat, Luxembourg, 1975, pp. 556-559, 557 (b)
  • Musée Cantini, Marseille, 1975, pp. 556-559, 557 (b)
  • A.S.U. Hall, Cairo, 1975, pp. 556-559, 557 (b)
  • The Tel Aviv Museum, 1976, pp. 496-499, 497 (b)
  • Muzeum Narodowe, Warsaw, 1976, pp. 341 (b), 342-344
  • National Gallery of Iceland, Reykjavik, 1976, pp. 416-419, 417 (b)
  • Statens Museum for Kunst, Copenhagen, 1976, pp. 469 (b), 470-472
  • Musée Dynamique, Dakar, 1976, pp. 469 (b), 470-472
  • South African National Gallery, Cape Town / Pretoria Art Museum, 1977, pp. 496-499, 497 (b)
  • Museu de Arte Moderna, Rio de Janeiro / Museu de Arte, São Paulo / Palácio Itamaraty, Brasilia, 1977, pp. 496-499, 497 (b)
  • Museo de Bellas Artes, Caracas, 1977, pp. 496-499, 497 (b)
  • Museo de Arte Moderno, Mexico City, 1978, pp. 496-499, 497 (b)
  • Musée des Beaux-Arts, Montreal, 1978, pp. 469 (b), 470-472
  • Royal Ontario Museum, Toronto, 1978, pp. 496-499, 497 (b)
  • Palais des Beaux-Arts, Burssels, 1978, pp. 469 (b), 470-472
  • Seedamm-Kulturzentrum Pfäffikon/Lake Zurich, 1979, pp. 341 (b), 342-344
  • Palazzo Barberini, Rome, 1980, pp. 496-499, 497 (b)
  • Sonja Henies og Niels Onstads Stifelser Kunstsentret, Høvikodden, 1980, pp. 496-499, 497 (b)
  • Museum Ludwig, Cologne, 1980, pp. 453-454
  • Secession, Vienna, 1981, pp. 449 (c), 451 (c), 454-455
  • Kulturhaus, Graz, 1981, pp. 449 (c), 451 (c), 454-455
  • Helsingin Kaupungin taidemuseo, Helsinki, 1981, pp. 496-499, 497 (b)
  • Barbican Art Gallery, London, 1983, pp. 496-499, 497 (b), 551 (c), 555-570, 564 (b), 567 (c), 572 (c)
  • *
  • Travelling exhibition 1989: Japan
  • Minoritenkloster, Tulln, 2004, p. 119 (c)
  • ARKEN Museum of Modern Art, Ishoj, 2014, p. 34 (draft plant purification plant) (b)
  • Hundertwasser Lebenslinien, Osthaus Museum, Hagen, 2015, pp. 110/111, 113 (photo, draft and plant purification plant draft) (c)
  • Hundertwasser Schön & Gut, Buchheim Museum, Bernried, 2016, pp. 189-190 (and c)
  • Hundertwasser, The Green City, Sejong Museum of Art, Seoul, 2016, pp. 222-225 (and c)
  • Haus der Kunst, Munich, 1975, pp. 341 (b), 342-344
  • *
  • Musée d'Art Moderne de la Ville de Paris, 1975, pp. 469 (b), 470-472
  • Musée de l'Etat, Luxembourg, 1975, pp. 556-559, 557 (b)
  • Musée Cantini, Marseille, 1975, pp. 556-559, 557 (b)
  • A.S.U. Hall, Cairo, 1975, pp. 556-559, 557 (b)
  • The Tel Aviv Museum, 1976, pp. 496-499, 497 (b)
  • Muzeum Narodowe, Warsaw, 1976, pp. 341 (b), 342-344
  • National Gallery of Iceland, Reykjavik, 1976, pp. 416-419, 417 (b)
  • Statens Museum for Kunst, Copenhagen, 1976, pp. 469 (b), 470-472
  • Musée Dynamique, Dakar, 1976, pp. 469 (b), 470-472
  • South African National Gallery, Cape Town / Pretoria Art Museum, 1977, pp. 496-499, 497 (b)
  • Museu de Arte Moderna, Rio de Janeiro / Museu de Arte, São Paulo / Palácio Itamaraty, Brasilia, 1977, pp. 496-499, 497 (b)
  • Museo de Bellas Artes, Caracas, 1977, pp. 496-499, 497 (b)
  • Museo de Arte Moderno, Mexico City, 1978, pp. 496-499, 497 (b)
  • Musée des Beaux-Arts, Montreal, 1978, pp. 469 (b), 470-472
  • Royal Ontario Museum, Toronto, 1978, pp. 496-499, 497 (b)
  • Palais des Beaux-Arts, Burssels, 1978, pp. 469 (b), 470-472
  • Seedamm-Kulturzentrum Pfäffikon/Lake Zurich, 1979, pp. 341 (b), 342-344
  • Palazzo Barberini, Rome, 1980, pp. 496-499, 497 (b)
  • Sonja Henies og Niels Onstads Stifelser Kunstsentret, Høvikodden, 1980, pp. 496-499, 497 (b)
  • Museum Ludwig, Cologne, 1980, pp. 453-454
  • Secession, Vienna, 1981, pp. 449 (c), 451 (c), 454-455
  • Kulturhaus, Graz, 1981, pp. 449 (c), 451 (c), 454-455
  • Helsingin Kaupungin taidemuseo, Helsinki, 1981, pp. 496-499, 497 (b)
  • Barbican Art Gallery, London, 1983, pp. 496-499, 497 (b), 551 (c), 555-570, 564 (b), 567 (c), 572 (c)
  • *
  • Travelling exhibition 1989: Japan
  • Minoritenkloster, Tulln, 2004, p. 119 (c)
  • ARKEN Museum of Modern Art, Ishoj, 2014, p. 34 (draft plant purification plant) (b)
  • Hundertwasser Lebenslinien, Osthaus Museum, Hagen, 2015, pp. 110/111, 113 (photo, draft and plant purification plant draft) (c)
  • Hundertwasser Schön & Gut, Buchheim Museum, Bernried, 2016, pp. 189-190 (and c)
  • Hundertwasser, The Green City, Sejong Museum of Art, Seoul, 2016, pp. 222-225 (and c)
  • ARKEN exhibition 2014, art print cards, Ishoj, Denmark (c)
  • EM Journal, no. 37, August, 2011, Bremen, p. 16 (and c)
  • Spike Art Magazine, no. 41, autumn, 2014, p. 170 (c)
  • Schaufenster, Die Presse, no. 15, April 24, 2015, Vienna, p. 58 (c)
  • Ecovision21, No. 155, September 2016, Seoul, pp. 17-18 (and c)
  • Hundertwasser 2004 Calendar, Taschen, Cologne
  • Hundertwasser 2004 Calendar, Taschen, Cologne
  • Hundertwasser 2004 Calendar, Taschen, Cologne
  • Hundertwasser 2004 Calendar, Taschen, Cologne